Homiladorlik testining natijasi ijobiy chiqdimi? Tabriklaymiz! Katta ehtimol bilan sen homiladorlikning to‘rtinchi yoki beshinchi haftasidasan. Ammo hozir gap ketadigan birinchi haftani mustaqil ravishda aniqlashning imkoni yo‘q. Nega?
Tibbiyotda homiladorlik muddati ikkita atama bilan belgilanadi — embrional va akusherlik haftasi.
Birinchi embrional hafta urug‘lanish sodir bo‘lgan vaqtdan boshlanadi. Bu odatda hayz siklining 10–18 kunlari oralig‘ida ro‘y berishi mumkin1.
Birinchi akusherlik haftasi esa oxirgi hayzning birinchi kunidan boshlanadi (agar shu siklda homila hosil bo‘lgan bo‘lsa). Ushbu atama shifokorlar uchun muhim — akusherlik haftalariga qarab tug‘ruqning taxminiy sanasi hisoblanadi. Aslida esa birinchi akusherlik haftasi — sening organizming bu ajoyib voqea uchun tayyorlana boshlagan bosqichidir.
O‘quv reja:
Sening ahvoling
Birinchi (akusherlik) haftada sen ehtimol hech qanday o‘zgarishni sezmayasan. Odatdagi PMS belgilar: qorin pastida tortishish, tez-tez hojatga borish, kayfiyatning o‘zgarishi. Ammo, ayniqsa homiladorlikni rejalashtirayotgan bo‘lsang, organizmga diqqatingni qaratishing muhim. Noo‘rganilgan belgilar yoki yomon ahvol shifokorga murojaat qilish uchun sabab bo‘lishi mumkin.
Sening tanang
Organizming homila hosil bo‘lishiga faol tayyorlanmoqda. Jarayon fiziologiyasi shunday: tuxumdonlardagi follikulalarda tuxum hujayrasi yetiladi, follikulostimullovchi gormon va estradiol2 miqdori oshadi. Hayz siklining uchinchi kunida bachadon shilliq qavati — endometriy — ajralib chiqmay qo‘yadi, ajralmalar kamayadi.
Hayzdan so‘ng gormonlar yana o‘zgaradi: o‘sib borayotgan follikula estrogen ajralishini kuchaytiradi. Shu ta’sirda bachadonda yangi endometriy qavati o‘sadi. Taxminan o‘n kundan so‘ng u urug‘langan tuxumni qabul qilishga tayyor bo‘ladi1.
Sen shifokorga murojaat qilib, homiladorlikka tayyorgarlik va ovulyatsiya sanasini aniqlash haqida maslahat olishing mumkin.
Oziqlanish va turmush tarzing
Agar zararli odatlaring bo‘lsa — hozir ulardan voz kechish vaqti. Bunga faqat alkogol yoki chekish emas, balki fastfudga haddan tashqari ruju ham kiradi. Oziqlanish — homila rivojlanishiga ta’sir etuvchi eng muhim omil. Shu bois oldindan juda achchiq, juda shirin yoki juda yog‘li ovqatlarni kamaytirgan ma’qul.
Shifokor yordamida organizmingda yetishmayotgan moddalarni aniqlash mumkin3. Muhim komponentlar haqida bilib qo‘y:
Temir. Gemoglobin darajasini me’yorida ushlab turadi va organizmga kislorod yetkazishda ishtirok etadi.
Temir yetishmovchiligi sabablari: noto‘g‘ri ovqatlanish, organizmni holdan toydiruvchi parhezlar, vegetarianlikda kerakli temirni hisobga olmaslik, ko‘p hayz ko‘rish, qon ketishi bilan kechadigan kasalliklar. Mutaxassis ovqatlanishni to‘g‘rilaydi va zarur bo‘lsa temir dori vositalarini buyuradi4-6.
Yod. Qalqonsimon bez faoliyati va bolaning miya rivoji uchun zarur.
Bizning davlatimizda yod tanqisligi deyarli hamma hududda mavjud. Birinchi trimestrda me’yor — 150 mkg/kun7.
D vitamini. Tish va suyak salomatligini qo‘llab-quvvatlaydi, organizmga kalsiyni o‘zlashtirishda yordam beradi8.
Homiladorlikda bu yana ham muhim — sen o‘zingni ham, bolani ham ta’minlaysan. Vitamin D quyosh nuri ta’sirida hosil bo‘ladi, shuningdek baliq, tuxum va boyitilgan mahsulotlardan olinadi.
Folatlar (V9, foliy kislotasi).
Bola yuragi va miyasi to‘g‘ri shakllanishiga yordam beradi3.
Tavsiya etiladigan doza — kuniga kamida 400 mkg3, 7.
Tayyorlanish
Homiladorlikka tayyorlanish nafaqat senga, balki bo‘lajak otaga ham tegishli. U ham zararli odatlardan voz kechishi kerak. Ammo siz uchun eng muhim vazifa — stressni kamaytirish. Shu bois reproduktologlar homiladorlikni ta’til vaqtiga rejalashtirishni tavsiya qiladilar — ortiqcha o‘y-xayollardan xoli bo‘lib, shunchaki dam olish uchun.
Manbalar
- Akusherstvo: darslik / V.E. Radzinskiy, A.M. Fuks tahriri ostida. — Moskva: GEOTAR-Media, 2016. — 1040 b.: il.
- Akusherstvo / I.T. Ryabtseva — «Spetslit», 2010 — (Tibbiyot OTMlari uchun darslik).
- Radzinskiy V.E. Pregravidar tayyorgarlik: klinik protokol. — Moskva: StatusPraesens jurnali tahririyati, 2016. — PRAESENS.RU
- WHO. Daily iron supplementation in women. 2016.
- Koltun L. va boshqalar. Ayollarda temir tanqisligi. 2015.
- Milman N. Temir va homiladorlik. 2011.
- Jahon sog‘liqni saqlash tavsiyalari. Homilador ayollar uchun yod normasi. 2017.
- Holick M.F. Vitamin D: sog‘liq uchun ahamiyati. 2007.